Student i podstawy dziedziczenia

src/main/java/p05_klasy_wstep/Osoba.java

@@ -60,7 +60,7 @@ public class Osoba {
         return imieLength + nazwiskoLength;
     }
 
-    boolean pelnoletnia() {
+    final boolean pelnoletnia() {
         return wiek >= WIEK_PELNOLETNIOSCI;
     }
 

src/main/java/p05_klasy_wstep/Polimorfizm1.java

+package p05_klasy_wstep;
+
+public class Polimorfizm1 {
+    public static void main(String[] args) {
+        Osoba osoba = new Osoba("Ala", "Kowalska", 30);
+        System.out.println(osoba);
+
+        Student student = new Student("Adam", "Abacki", 22, "geologia", 2);
+        System.out.println(student);
+        System.out.println();
+
+        osoba.przedstawSie();
+        student.przedstawSie();
+        System.out.println();
+
+        // Nawet, gdy zmienna jest typu Osoba, ale w tej zmiennej jest referencja do obiektu klasy Student,
+        // to przy wywołaniu metody wykona się wersja z klasy Student.
+        // W mechanizmie override decydujące znaczenie ma typ obiektu w czasie wykonania.
+        System.out.println("ktoś...");
+        Osoba ktos;
+        ktos = osoba;
+        ktos.przedstawSie();
+
+        ktos = student;
+        ktos.przedstawSie();
+        System.out.println();
+
+        Sklep sklep = new Sklep("Carrefour", 6);
+        sklep.sprzedajPiwo(osoba);
+        sklep.sprzedajPiwo(student);
+
+        // Zauważmy, że ze zmiennej ktos nie da się odczytać pól kierunek i rok, czy ocen
+        // System.out.println(ktos.kierunek);
+        // Bo "nie każda Osoba ma te dane"
+
+        // Ale obiekt można zrzutować do zmiennej typu Student.
+        // Jeśli wiemy, że w zmiennej ktos na pewno jest Student, to można tak:
+        Student s1 = (Student)ktos;
+        System.out.println(s1.kierunek);
+
+        System.out.println( ((Student)ktos).rok );
+
+        // Ale jeśli w zmiennej nie studenta, tylko zwykła osoba, to będzie wyjątek ClassCastException
+//		Student s2 = (Student)osoba;
+//		System.out.println(s2.kierunek);
+
+        // Metoda getClass zwraca aktualną informację o tym, jakiej kalsy jest obiekt.
+        System.out.println(ktos.getClass());
+
+        // Aby sprawdzić, czy rzutowanie będzie możliwe, używamy instanceof:
+        // Gdyby w zmiennej ktos był obiekt klasy StudentInformatyki, to też wyszłoby true
+        if(ktos instanceof Student) {
+            // rzutowanie jest bezpieczne
+            System.out.println( ((Student)ktos).rok );
+        }
+
+        // Od Javy 17 (?) jest dostępne instanceof, które od razu wpisuje wynik do zmiennej:
+        if(ktos instanceof Student s5) {
+            s5.dodajOcene(4);
+            s5.dodajOcene(5);
+            System.out.println(s5.sredniaOcen());
+        }
+
+        // Przypisanie do zmiennej i rzutowanie nie tworzą nowych obiektów, tylko cały czas odnosimy się do tego samego obiektu.
+        student.kierunek = "zoologia";
+        student.dodajOcene(5);
+        System.out.println();
+
+        ktos.przedstawSie();
+        System.out.println(student.oceny);
+        System.out.println(student.sredniaOcen());
+        System.out.println(((Student)ktos).sredniaOcen());
+    }
+}

src/main/java/p05_klasy_wstep/Polimorfizm2.java

+package p05_klasy_wstep;
+
+public class Polimorfizm2 {
+
+	public static void main(String[] args) {
+		// Dzięki temu, że "Student jest Osobą" i "Pracownik jest Osobą",
+		// można obiekty tych klas umieści w tablicy (kolekcji itp.) osób.
+		Osoba[] osoby = {
+			new Osoba("Ala", "Kowalska", 44),
+			new Osoba("Ola", "Malinowska", 13),
+			new Student("Adam", "Abacki", 20, "medycyna", 1),
+			new StudentInformatyki("Karol", "Infobacki", 23, 3),
+			new Pracownik("Jan", "Kowalski", 40, "kierowca", 3300),
+		};
+		
+        // Przeglądając elementy tablicy wiemy na pewno, że są to Osoby,
+        // ale dodatkowo może się okazać, że niektóre osoby są Student albo Pracownik
+        // Każda osoba posiada imię, nazwisko i wiek - można te dany odczytać.
+        // Każda osoba potrafi się przedstawić - można wywołać przedstawSie()
+        // ale w każdej podklasie ta metoda może mieć inną treść ("overriding").
+        // Wykona się wersja z właściwej klasy.
+        for (Osoba osoba : osoby) {
+            System.out.println("* kolejna osoba to " + osoba.imie + " " + osoba.nazwisko);
+            System.out.println("    " + osoba);
+            System.out.print("    ");
+            // System.out.println(osoba.kierunek); // nie każda osoba jest studentem
+            osoba.przedstawSie();
+            System.out.println("    to jest obiekt klasy: " + osoba.getClass().getSimpleName());
+            
+            // Można jawnie sprawdzić czy zmienna wskazuje na obiekt określonej klasy
+            // (lub dalszej podklasy - np. StudentInformatyki jest w tym sensie Studentem)
+            if(osoba instanceof Student) {
+                // Jeśli tak jest, to możemy bezpiecznie zrzutować (cast) zmienną na typ Student
+                Student student = (Student) osoba;
+                
+                System.out.println("    To jest student kierunku " + student.kierunek
+                        + ", który ma średnią ocen " + student.sredniaOcen());
+            }
+            
+            // natomiast taki if nie byłby prawdziwy dla obiektu klasy StudentInformatyki
+            if(osoba.getClass() == Student.class) {
+                System.out.println("    to jest konkretnie klasy Student");
+            }
+
+            System.out.println();
+        }
+	}
+
+}

src/main/java/p05_klasy_wstep/Pracownik.java

+package p05_klasy_wstep;
+
+import java.math.BigDecimal;
+import java.math.RoundingMode;
+
+// W Javie nie ma "wielodziedziczenia", klasa ma dokładnie jedną nadklasę.
+public class Pracownik extends Osoba {
+	private final static int PENSJA_MINIMALNA = 4000;
+	
+	String zawod;
+	BigDecimal pensja;
+	
+	Pracownik() {
+		
+	}
+
+	Pracownik(String imie, String nazwisko, int wiek, String zawod, BigDecimal pensja) {
+		// wywołanie konstruktora z nadklasy
+		super(imie, nazwisko, wiek);
+		this.zawod = zawod;
+		this.pensja = pensja;
+	}
+
+	Pracownik(String imie, String nazwisko, int wiek, String zawod, double pensja) {
+		// wywołanie innego konstruktora z tej samej klasy
+		this(imie, nazwisko, wiek, zawod, BigDecimal.valueOf(pensja).setScale(2, RoundingMode.HALF_UP));
+	}
+	
+	Pracownik(String imie, String nazwisko, int wiek, String zawod, int pensja) {
+		this(imie, nazwisko, wiek, zawod, BigDecimal.valueOf(pensja).setScale(2));
+	}
+
+	Pracownik(String imie, String nazwisko, int wiek, String zawod, String pensja) {
+		this(imie, nazwisko, wiek, zawod, new BigDecimal(pensja));
+	}
+
+	Pracownik(String imie, String nazwisko, int wiek, String zawod) {
+		this(imie, nazwisko, wiek, zawod, PENSJA_MINIMALNA);
+	}
+	// tworzenie wielu konstruktorów w tej samej klasie to jest "przeciążanie konstruktorów" / "overloading"
+	
+	@Override
+	public void przedstawSie() {
+		System.out.println("Dzień dobry, tu "+ imie + ", pracuję jako " + zawod + " i zarabiam " + pensja +" zł.");
+	}
+
+	@Override
+	public String toString() {
+		return "Pracownik [zawod=" + zawod + ", pensja=" + pensja + ", imie=" + imie + ", nazwisko=" + nazwisko
+				+ ", wiek=" + wiek + "]";
+	}
+	
+}

src/main/java/p05_klasy_wstep/Student.java

@@ -18,6 +18,13 @@ public class Student extends Osoba {
         this.rok = rok;
     }
 
+    // Jeśli chodzi o metody, podklasa może
+    // 1) Nie zmieniać metod odziedziczonych z nadklasy
+    // przykład: pelnoletnia()
+    // Taka metoda w nadklasie może być zadeklarowana jako "final" - to znaczy,
+    // że jest to ostateczna definicja i podklasa nie może jeje zmienić
+
+    // 2) Dodać nowe metody, których nie było w nadklasie
     void dodajOcene(int ocena) {
         oceny.add(ocena);
     }
@@ -25,4 +32,21 @@ public class Student extends Osoba {
     double sredniaOcen() {
         return oceny.stream().mapToInt(x -> x).average().orElse(0.0);
     }
+
+    // 3) Nadpisać (override) metody, które były zdefiniowane w nadklasie
+    //    czyli dla istniejących metoda podać inną treść.
+
+    void przedstawSie() {
+        System.out.println("Hej! Jestem " + imie + ", studiuję na kierunku " + kierunek + ".");
+    }
+
+    // Od Javy 5 przed definicją metody, która nadpisuje definicję z nadklasy, można umieścić adnotację @Override
+    // Ważne: nawet bez tej adnotacji nadpisanie jest skuteczne. Adnotacja tylko:
+    // - zwiększa czytelność kodu ("rzuca się w oczy")
+    // - powoduje błąd kompilacji, gdyby okazało się, że jednak tutaj nie nadpisujemy metody, tylko definiujemy nową (np. literówka w nazwie, parametry innego typu)
+    @Override
+    public String toString() {
+        return super.toString() + ", student " + rok + " roku kierunku " + kierunek;
+        // nie da się z tego poziomu wywołać metody toString zdefiniowanej w klasie Object
+    }
 }

src/main/java/p05_klasy_wstep/StudentInformatyki.java

+package p05_klasy_wstep;
+
+public class StudentInformatyki extends Student {
+	// Czasami podklasa nie ma nowych pól ani metod,
+	// a jest wprowadzana po to, aby ustalić pewne szczegóły
+	// Jest to podklasa / podzbiór w sensie matematycznym (logicznym).
+	
+	public StudentInformatyki(String imie, String nazwisko, int wiek, int rok) {
+		// ustalamy, że kierunkiem studiów jest "informatyka" i nie może być inaczej
+		super(imie, nazwisko, wiek, "informatyka", rok);
+	}
+}